Birytualne cmentarzyska z końca epoki brązu i wczesnej epoki żelaza znane są z obszarów obecnej Polski z Górnego Śląska oraz zachodniej Małopolski. Odkryte na nich groby szkieletowe dostarczają niezwykle cennych informacji, najczęściej nieuchwytnych w przypadku – przeważających w tym czasie w dorzeczu Odry i Wisły – obiektów ciałopalnych. W związku z tym są ważnym źródłem do analizy różnych zagadnień związanych m.in. z ubiorem, demografią czy obrządkiem pogrzebowym ludności chowającej swych zmarłych w czasie HaB2-3-HaD również poza Górnym Śląskiem i zachodnią Małopolską.
Jedną z wyróżniających się nekropoli o mieszanym obrządku pogrzebowym zarejestrowanych w dorzeczu górnej Odry jest cmentarzysko z Opola-Groszowic. Stanowisko położone jest nad samą rzeką Odrą. W roku 1960, podczas wybierania żwiru, natrafiono tu na groby ludności kultury łużyckiej. Niestety, obiekty te zostały zniszczone przed przybyciem archeologów na miejsce odkrycia. Ponieważ dwa lata później ponownie planowano wybierać żwir na omawianym stanowisku, podjęto decyzję o rozpoczęciu ratowniczych badań wykopaliskowych. Prowadziła je – w latach 1962-1964, 1966, 1967, 1969 – Danuta Woźniak z Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu. Wyniki badań pierwszych czterech sezonów zostały opublikowane na łamach „Opolskiego Rocznika Muzealnego” (Woźniak 1966; 1982), natomiast materiały pozyskane w 1967 i 1969 r. nadal zalegają w muzealnym magazynie. Z powodu długiego czasu, jaki minął od zakończenia wykopalisk, ich opracowanie należy wykonać jak najszybciej; powinno się ono jednak różnić od publikacji z lat 1966 i 1982, których autorka nie miała sposobności współpracy z przedstawicielami innych dyscyplin naukowych. Obecnie mamy już taką możliwość i należy z niej skorzystać w jak najpełniejszym stopniu, aby spróbować odtworzyć życie ludzi zasiedlających ponad 2500 lat temu obszary dzisiejszego Opola. Bytująca na tych terenach grupa społeczna, z racji wyjątkowego położenia swych siedzib nieopodal Odry, odgrywała znaczącą rolę we wzajemnych kontaktach ludów zamieszkujących Śląsk, Wielkopolskę i wschodnie Pomorze – z jednej strony, oraz obszary zachodniobałkańskie, wschodnioalpejskie i Italii – z drugiej. Położenie dzisiejszego Opola na trasie dalekosiężnej wymiany handlowej (na „bursztynowym szlaku”) potwierdzają m.in. odkryte w Groszowicach wyroby bursztynowe i szklane.
Poniżej prezentujemy wykład dr hab. Tomasza Purowskiego, prof. IAE PAN dotyczący badań nad materiałami ze stanowiska Opole-Groszowice, wygłoszony w grudniu 2023 roku, w budynku IAE PAN w Warszawie.
Partnerem Fundacji w realizacji niniejszego projektu jest
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,
Głównym realizatorem projektu jest
dr hab. Tomasz Purowski prof. IAE PAN
Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
Finansowanie projektu:
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk,
