„Nieco ponad 30 lat jestem poza rodzinnym domem, a mimo to często powracam tam do żyjących rodziców i miejsc mego dzieciństwa. Mimo istotnych zmian jakie zaszły w mojej rodzinnej wsi (…), nadal mam w pamięci tamto Wieszkowo, wieś cichą i spokojną, wieś moich wspaniałych przeżyć za pan brat z przyrodą. Tam chętnie powracam do czasów Jasia, i nie wstydzę się nigdy mego chłopskiego pochodzenia (…)”
[Jan Grzesiński, fragm. listu dołączonego do zdj. 343/1-37, IAE PAN].
Rozdział ten jest najobszerniejszy w Albumie, liczy dziewięćdziesiąt pięć zdjęć. Jego wielkość jest zrozumiała, wziąwszy pod uwagę, że życie dziecka od maleńkości było związane z kręgiem najbliższej rodziny i dotyczących jej spraw. Dopiero późniejsze lata, którym poświęcone są dalsze rozdziały, cechujące się nakładaniem na dziecko określonych obowiązków (np. opieki nad młodszym rodzeństwem), będą ukazywać je na tle społeczności i toczącego się zbiorowego wiejskiego życia. W tej części prezentujemy zatem zdjęcia, które ukazują dzieci w kręgu domu rodzinnego i najbliższych mu osób: matki, ojca, rodzeństwa, dziadków oraz dalszych krewnych. Niektóre z nich to ilustracje familijnego świętowania i celebrowania ważnych uroczystości. Najskromniejszą grupę w tym zestawie reprezentują kadry, które ukazują obchody związane z religijnym kalendarzem świąt dorocznych (takich jak Boże Narodzenie czy Wielkanoc). Wynika to prawdopodobnie z faktu, że w te szczególne dni dostęp do sprzętu fotograficznego (i obsługujących go ludzi) był jeszcze trudniejszy niż zwykle, co bardzo ograniczało możliwości zrobienia zdjęcia w czasie świątecznym.
W tym rozdziale zdjęcia zostały zaprezentowane według czterech umownych kategorii:
– bliskość, dom i więzi rodzicielskie, 38 zdjęć;
– relacje z rodzeństwem i krewnymi, 32 zdjęcia;
Bliskość, dom
i więzi rodzicielskie
Rok i miejsce wykonania: jesień 1929 r., Chróścice, gm. Dobrzeń Wielki, pow. opolski, woj. opolskie.
Fotografia przedstawia kobietę w codziennym odzieniu domowym, stojącą z trójką małych dzieci przy wejściu do domu. W tle widoczne zabudowania gospodarcze. Z załączonych informacji wynika, że zdjęcie wykonano przed domem rodzinnym Sopów.
Autor zdjęcia: fotograf Karol Weis, właściciel atelier w Opolu z filą w Krapkowicach.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych rodziny Sopa.
Nr kat. 19-4
Rok i miejsce wykonania: 1941 r., wieś pod Przemyślem, woj. podkarpackie.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Marcin Doll z Chorzowa, pow. chorzowski, woj. śląskie.
Nr kat. 21-1
Rok i miejsce wykonania: maj 1940 r., wieś Zaburze, gm. Radecznica, pow. Zamość, woj. lubelskie.
Fotografia przedstawia widok na siedlisko rodziny Kruczkowskich z Radecznicy. Zabudowania gospodarcze stoją przy drodze wiejskiej, w tle widać studnię z żurawiem, a w głębi przydrożny krzyż oraz koryto do pojenia zwierząt, zrobione z wydrążonego pnia drzewa.
Autor zdjęcia: Pan Szymański (imię nieznane), fotograf-amator, który był wysiedlony z Wągrowca i przebywał okresowo w Radecznicy, pow. Zamość. Z zawodu był technikiem budowlanym, a zdjęcia robił hobbystycznie. Pod koniec maja 1940 r. został z żona i córeczką aresztowany przez Gestapo i wszyscy zginęli w obozie.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Jan Kruczkowski z Zaburza, pow. Zamość, woj. lubelskie.
Nr kat. 57-1
![Rok i miejsce wykonania: okres I wojny światowej, Nowosióka k. Skałatu, rej. podwołoczyski, obw. tarnopolski, obecnie zachodnia Ukraina.
Fotografia przedstawia dwa budynki wiejskie kryte strzechą, stojące w zagrodzie. Na pierwszym planie widać dwie kilkuletnie dziewczynki wychodzące z zagrody. Według informacji nadawcy zdjęcie przedstawia zabudowania wiejskie we wsi Nowosiółka k. Skałatu na Kresach Wschodnich, obecnie Ukraina.
Autor zdjęcia: Mikołaj Bogdanowicz, ojciec nadawcy. W liście dołączonym do przesłanych zdjęć pisze: „[ojciec był inżynierem] budowy dróg i mostów w dawnej C.K. w Austrii. W okresie I wojny światowej, jako mieszkaniec Galicji, został on powołany do armii austriackiej, w której był dowódcą trzech kompanii saperów, z których jedna była kompanią żydowską. Terenami jego działań były Wołyń i częściowo Podole, gdzie podczas wielomiesięcznego zatrzymania się frontu budował rowy strzeleckie, drogi i mosty. W tym czasie wykonał wiele fotografii, a pasję tę kontynuował również po wojnie.”
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Stanisław Bogdanowicz z Otwocka, pow. otwocki, woj. mazowieckie.
Nr kat. 233A-187](https://fpiaepan.pl/etnoalbum/wp-content/uploads/2024/10/13.png)
Rok i miejsce wykonania: okres I wojny światowej, Nowosióka k. Skałatu, rej. podwołoczyski, obw. tarnopolski, obecnie zachodnia Ukraina.
Fotografia przedstawia dwa budynki wiejskie kryte strzechą, stojące w zagrodzie. Na pierwszym planie widać dwie kilkuletnie dziewczynki wychodzące z zagrody. Według informacji nadawcy zdjęcie przedstawia zabudowania wiejskie we wsi Nowosiółka k. Skałatu na Kresach Wschodnich, obecnie Ukraina.
Autor zdjęcia: Mikołaj Bogdanowicz, ojciec nadawcy. W liście dołączonym do przesłanych zdjęć pisze: „[ojciec był inżynierem] budowy dróg i mostów w dawnej C.K. w Austrii. W okresie I wojny światowej, jako mieszkaniec Galicji, został on powołany do armii austriackiej, w której był dowódcą trzech kompanii saperów, z których jedna była kompanią żydowską. Terenami jego działań były Wołyń i częściowo Podole, gdzie podczas wielomiesięcznego zatrzymania się frontu budował rowy strzeleckie, drogi i mosty. W tym czasie wykonał wiele fotografii, a pasję tę kontynuował również po wojnie.”
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Stanisław Bogdanowicz z Otwocka, pow. otwocki, woj. mazowieckie.
Nr kat. 233A-187
Rok i miejsce wykonania: okres I wojny światowej, nieznana wieś z okolic Trembowli, obwód tarnopolski, Podole, obecnie Ukraina.
Fotografia przedstawia zabudowania wiejskie i dwie starsze kobiety z dwójką dzieci siedzące na ławce przy płocie przed jedną z chat. Tłem uchwyconej sceny są trzy pobielone budynki kryte strzechą oraz wyszczerbiony płot z nieregularnie umieszczonych desek. Jedna z kobiet ubrana jest w ciemną odzież i ma na głowie czarną chustę. Druga, siedząca po prawej stronie, bokiem do obiektywu, ma na sobie ciemny sweter i długą spódnice z fartuchem, a włosy przykrywa jasną chustą. Przy kobiecie ubranej na czarno stoi bosonogie i rozczochrane dziecko (dziewczynka) w ciemnej odzieży, a na ławce obok niej siedzi druga, młodsza dziewczynka w jasnej sukience. Po prawej stronie fotografii widać leżące na drodze grube pnie ściętych drzew. Zdjęcie jest bardzo malownicze.
Autor zdjęcia: Mikołaj Bogdanowicz, ojciec nadawcy (więcej informacji o autorze zdjęcia zob. opis fotografii 233A-187).
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Stanisław Bogdanowicz z Otwocka, pow. otwocki, woj. mazowieckie.
Nr kat. 233A-202
Rok i miejsce wykonania: 1914 r., Piła Myślachowicka, gm. Trzebinia, pow. chrzanowski, woj. małopolskie. Zdjęcie przedstawia Stanisława i Marię S., dziadków żony nadawcy fotografii, z ich córkami: Stefcią i Anielcią.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Zbigniew Sikora z Trzebini-Gaju, pow. chrzanowski, woj. małopolskie.
Nr kat. 56-7
Rok i miejsce wykonania: 1921 r., wieś Starce, gm. Brąszewice, pow. sieradzki, woj. łódzkie.
Fotografia przedstawia małżeństwo z trójką małych dzieci – dwiema starszymi dziewczynkami i najmłodszym chłopcem. Wszyscy są odświętnie ubrani. Fotografia została wykonana w bujnym przydomowym ogrodzie. W tle widoczny sad. Według relacji nadawcy zdjęcia przedstawia ono rodzinę J. i B. Bilskich z dziećmi. Pan B. był nauczycielem w szkole w Starcach. Zdjęcie zostało wykonane w wsi Starce przez fotografa p. Zająca ze Złoczewa w pow. sieradzkim.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych rodziny Jarczewskich.
Nr kat. 64-16
Rok i miejsce wykonania: 1918 r., Sieradz, pow. sieradzki, woj. łódzkie. Zdjęcie przedstawia Józefę i Andrzeja Jarczewskich z wnuczką Władysławą. Mieszkali we wsi Starce do 1939 r., a następnie przenieśli się do oddalonej o dwa kilometry wsi Zagóra. Małżeństwo zmarło w 1943 r. Informacja na odwrocie zdjęcia: „1918 – Kochany Stryjcio Andrzej J. z Żoną i Władzią”. Zdjęcie wykonano w zakładzie fotograficznym w Sieradzu.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych rodziny Jarczewskich.
Nr kat. 64-13
Rok i miejsce wykonania: brak danych, Wolica Pierwsza, gm. Modliborzyce, pow. Janowski, woj. lubelskie. Fotografia została wykonana zimą i przedstawia mężczyznę w wysokiej futrzanej czapce oraz kobietę w sukience z podwiniętymi rękawami i w fartuchu, a także kilkuletniego chłopca w spodniach na szelkach. W tle ośnieżone zabudowania wiejskie.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Ryszard Lenart z Wolicy Pierwszej, pow. Janowski, woj. lubelskie.
Nr kat. 78-5
Rok i miejsce wykonania: czerwiec 1930 r., Bychawa, gm. Bychawa, pow. Lublin, woj. lubelskie.
Fotografia przedstawia rodzinę S. i została wykonana z okazji 10-lecia ślubu rodziców nadawczyni Klementyny i Franciszka S. z Bychawy.
Autor zdjęcia: W. Hanaj, fotograf z Bychawy.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Grażyna Golianek z Lublina woj. lubelskie
Nr kat. 128-2
Rok i miejsce wykonania: wrzesień 1902 r., Jaworze, gm. Jaworze, pow. bielski, woj. śląskie.
Fotografia przedstawia kobietę w odświętnym stroju regionalnym, charakterystycznym dla Śląska Cieszyńskiego, oraz mężczyznę w garniturze, siedzących na krzesłach w ogrodzie i trzymających na kolanach synka. Z informacji podanych przez nadawczynię wynika, że przedstawia ono jej dziadka i babcię oraz ich syna (jej wujka) i zostało wykonane z okazji jego pierwszych urodzin w ogrodzie przed domem rodzinnym.
Autor zdjęcia: kolega dziadka nadawczyni fotografii.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Lucyna Gruca z Jaworza Górnego, pow. bielski, woj. śląskie.
Nr kat. 138-5
Rok i miejsce wykonania: koniec XIX w.
Fotografia przedstawia kobietę z niemowlęciem na ręku i mężczyznę trzymającego za rękę kilkuletnią dziewczynkę. Dorośli ubrani są w tradycyjną, regionalną odzież. Mężczyzna nosi ciemny surdut przepasany dzianinowym pasem, na głowie czapę, a na nogach wysokie buty. Kobieta zaś na ubranie ma nałożony ciemny kubrak i długą, białą, haftowaną zapaskę. Na głowie ma zawiązaną chustę. Zarówno ona, jak i dzieci nie mają obuwia. Zdjęcie wykonano w plenerze wśród zieleni.
Autor zdjęcia: nieznany. Zdjęcie nadesłał: brak danych.
Nr kat. 161-9
Rok i miejsce wykonania: Wiskienica Górna, gm. Zduny, pow. łowicki, woj. łódzkie.
Fotografia przedstawia kobietę i mężczyznę siedzących na krzesłach przed domem, a wokół nich siedmioro dzieci w różnym wieku – trzy dziewczynki i czterech chłopców. Wszyscy ubrani są w stroje ludowe. Najmłodszy chłopiec siedzi na stołku pomiędzy rodzicami i trzyma na kolanach burego kota. Kobieta ubrana jest w ciemną bluzkę i długą, pasiastą spódnicę, zaś mężczyzna ma na sobie białą bluzkę ze stójką, kamizelkę i ciemny surdut, czarne spodnie i wysokie buty, a na głowie ma kapelusz. W dłoni trzyma coś białego (kartkę?, książkę?). Dziewczynki odziane są podobnie do matki, z tą różnicą, że mają bluzki z białymi kołnierzykami i korale na szyi. Najmłodsza dziewczynka ma jasną bluzkę, a chłopc y ubrani są w ciemne mundurki. Zdjęcie wykonano na tle drewnianego, starego domu. Z informacji nadesłanych przez nadawczynię zdjęcia wynika, ze przedstawia ono Mariannę W. wraz z rodzicami i rodzeństwem. Marianna W., będąca krewną nadawcy, stoi w drugim rzędzie i ubrana jest w ciemną bluzkę oraz spódnicę, a na szyi ma korale.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Krzysztof Wysocki z Łowicza, pow. łowicki, woj. łódzkie.
Nr kat. 172-1
Rok i miejsce wykonania: styczeń 1945 r., Kosowo, gm. Przodkowo, pow. kartuski, woj. pomorskie.
Fotografia przedstawia kobietę i mężczyznę, siedzących na krzesłach i otoczonych pięciorgiem dzieci – czterech chłopców i jedna dziewczynka. Zdjęcie wykonano zimą, w tle widać śnieg i drzewa ogołocone z liści. Pomimo pory roku rodzina ubrana jest dosyć lekko, bez okryć wierzchnich: mężczyzna i chłopcy w marynarkach, kobieta w kraciastej bluzce. Według właściciela zdjęcia przedstawia ono rodzinę Kalkowskich i zostało wykonane przed przejściem frontu przez Kaszuby.
Autor zdjęcia: miejscowy fotograf Brunon Perszon.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Alicja Kucharczyk z Gdyni, woj. pomorskie.
Nr kat. 96-1
Rok i miejsce wykonania: 1930 r., wieś Kocina, gm. Opatowiec, pow. kazimierski, woj. świętokrzyskie. Zdjęcie przedstawia kobietę i mężczyznę w odświętnej odzieży wraz z ich potomstwem. Rodzina pozuje na podwórzu domostwa, na tle odległej stodoły krytej strzechą. Kobieta i mężczyzna siedzą na krzesłach, a dzieci stoją po ich obu stronach. Kobieta ma ciemne, gładko zaczesane włosy z przedziałkiem pośrodku, a na szyi korale. Ubrana jest w czarną bluzkę z kołnierzem i długą spódnicę jaśniejszą o kilka tonów niż bluzka. Mężczyzna ma na sobie elegancką, ciemną, dwurzędową marynarkę z kamizelką, białą koszulę z krawatem oraz jasne spodnie. Po jego prawej stronie stoi kilkunastoletnia dziewczyna w czarnej, szerokiej sukience z obniżonym stanem i rękawami do łokci, zaś po lewej stronie kobiety stoi chłopiec z włosami ogolonymi na krótko, który ubrany jest w czarny mundurek rozszerzający się ku dołowi, ze stójką, i przykrótkie spodnie. Za nimi widać grube pnie ściętych drzew, drewniany płot i łąkę oraz stojącą na niej stodołę. Według właściciela zdjęcia przedstawia ono jego pradziadków ze strony taty, czyli dziadków ojca. Stojący z lewej strony chłopiec to syn prababci, a dziewczyna z prawej to jej córka.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Jerzy Gruszka ze wsi Kocina, gm. Opatowiec, woj. świętokrzyskie.
Nr kat. 255-5
Rok i miejsce wykonania: 2.05.1916 r., Wojsławice, gm. Koziegłowy, pow. myszkowski, woj. śląskie. Według nadawcy zdjęcia przedstawia ono rodzinę Sz. Pierwszy sportretowany od lewej to Adam Sz., urodzony 24 maja 1908 r., drugi z lewej to jego ojciec Tomasz Sz., a dalej – jego matka i dwie siostry. Rodzina ubrana jest w tradycyjną odzież regionalną. Starsza kobieta ma na głowie charakterystyczny biały czepiec z dużym wiązaniem z przodu, zwanym bandażami. Na odwrocie zdjęcia dedykacja: „Wojsławice. Kochana córko! Kartę od Ciebie odebrałam, z której się bardzo ucieszyłam. Teraz kochana córko posyłam ci fotografię którejś bardzo pragnęła. I szanuj ją tak jakieś mnie szanowała, bo kto wie czy się jeszcze zobaczymy czy nie. Starszy brat nie jest z nami bo nie ma w czem” (pisownia oryginalna).
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Jan Sobczak z Blachowni, pow. częstochowski, woj. śląskie.
Nr kat. 208-4
Rok i miejsce wykonania: czerwiec 1947 r., Łyse, gm. Łyse, pow. ostrołęcki, woj. mazowiecki.
Fotografia przedstawia mężczyznę i kobietę, którzy siedzą na ławce przed drewnianym domem, trzymając na kolanach około roczne dziecko. Mężczyzna ubrany jest w białą koszulę, ciemną kamizelkę i bryczesy, a kobieta w ciemną sukienkę. Dziecko (o trudnej do określenia płci) ma na sobie płaszczyk i kaszkiet. Według nadawczyni zdjęcia przedstawia ono małżeństwo Eleonorę i Konstantego Olender z dzieckiem.
Autor zdjęcia: Władysław Sokołowski ze wsi Łyse.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Irena Mossakowska ze Szczytna, pow. szczycieński, woj. warmińsko-mazurskie.
Nr kat. 224-18
Rok i miejsce wykonania: 29.05.1916 r., Winiary, gm. Poznań, pow. poznański, woj. wielkopolskie.
Fotografia przedstawia kobietę siedzącą na krześle w ogrodzie, z kilkumiesięcznym dzieckiem na kolanach, oraz mężczyznę stojącego po jej prawej stronie. Mężczyzna ubrany jest kurtkę i spodnie o kroju mundurowym, a kobieta w strój regionalny: czarną bluzkę z białym, haftowanym, okrągłym kołnierzem i długą spódnicę z białym fartuchem. Dziecko, pogodne i uśmiechnięte, ubrane jest w białe wdzianko i kapelusik. Zdjęcie wykonano w ogrodzie na tle drewnianego płotu i rozłożystej gałęzi drzewa. Według nadawczyni zdjęcia przedstawia ono jej dziadków Wiktorię i Stanisława Finrzlów z synkiem Bronisławem – jej ojcem, mającym wówczas 8 miesięcy.
Autor zdjęcia: sąsiad osób uwiecznionych na zdjęciu.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Dorota Fintzel z Poznania, woj. wielkopolskie.
Nr kat. 225-1
Rok i miejsce wykonania: 1925 r., wieś w powiecie i gminie Żydaczów, przed II wojną światową woj. stanisławowskie, obecnie Ukraina.
Fotografia przedstawia cztery osoby siedzące przed widocznym w tle ubogim domostwem. Po prawej stronie siedzi mężczyzna z ciemnymi wąsami, a obok niego kobieta z gładko zaczesanymi włosami trzymająca na kolanach niemowlę. Za nimi stoi kilkunastoletnia jasnowłosa dziewczyna o masywnej budowie ciała, trzymająca lewą dłoń na ramieniu mężczyzny. Mężczyzna ubrany jest w białą koszulę i ciemny, dwurzędowy, krótki płaszcz, zaś kobieta w długą czarną sukienkę, a na szyi ma drobne korale. Dziecko ma na sobie jasny kaftanik bez rękawów, a dziewczyna bluzkę z paskiem i jasną, długą, plisowaną spódnicę. Stroje pozującej do zdjęcia rodziny dokumentują regionalny ubiór i styl epoki. Z relacji nadawcy zdjęcia wynika, że przedstawia ono jego rodzinę ze strony nieżyjącej już babci. Pierwsza z lewej to siostra babci, Magdalena, wraz z córką Anielą. Po prawej stronie siedzi jej mąż Michał Greń, a między nimi babcia nadawcy, Wiktoria Janik, później Majdak, która podczas wykonywania zdjęcia była jeszcze panną.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Krzysztof Rakoczy z Bielsko-Białej, pow. bialski, woj. śląskie.
Nr kat. 264-1
Rok i miejsce wykonania: 1938 r., Naramice, gm. Biała, pow. wieluński, woj. łódzkie.
Fotografia przedstawia postawnego starszego mężczyznę z wąsem siedzącego na krześle, z małym chłopcem na kolanie, przed frontem drewnianej chaty krytej strzechą. Obok niego stoi drugi, kilkuletni chłopiec trzymający rękę na ojcowskim kolanie. Po prawej stronie mężczyzny stoi kobieta, która trzyma rękę na brzuchu i sprawia wrażenie jakby była w zaawansowanej ciąży (?). Zdjęcie ma w sobie dużo uroku, prostoty i siły. Z informacji nadesłanych przez nadawczynię zdjęcia wynika, że przedstawia ono rodzinę Wawrzyniaków. Od lewej stroi Marian, jej ojciec, a na krześle siedzi jego dziadek Michał, trzymający na kolanach Jana, młodszego brata ojca. Obok stoi babcia Katarzyna. Rodzina pozuje na tle swojego domostwa, które nadawczyni zdjęcia określiła „chatą pradziadków”. Dzieci przebywały u dziadków, ponieważ ich rodzice wyjechali ze wsi za pracą.
Autor zdjęcia: wędrowny fotograf.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Leokadia Wawrzyniak z Ząbkowic Śląskich, pow. ząbkowicki, woj. dolnośląskie.
Nr kat. 173-1
Rok i miejsce wykonania: 10 sierpnia 1942 r., Rypin, gm. Rypin, pow. rypiński, woj. kujawsko-pomorskie. Zdjęcie przedstawia babcię nadawczyni (Zenobię S.) z córeczką Marysią. Fotografię wykonano specjalnie po to, aby mogła ją wysłać mężowi „przebywającemu w niewoli w Niemczech na robotach” (określenie z załączonego do fotografii listu). Na odwrocie zdjęcia napis: „Na pamiątkę kochanemu mężulkowi zasyłam swoje zdjęcie wraz z córuchną. Rippin 10/VIII 42 r.” (pisownia oryginalna).
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Anna Witkowska z Rusinowa, pow. Rypiński, woj. kujawsko-pomorskie.
Nr kat. 28-5
Rok i miejsce wykonania: 1918 r., wieś Kąty, pow. łaski, gm. Widawa, woj. łódzkie. Zdjęcie przedstawia matkę nadawczyni w wieku 5-ciu lat, ze swoją matką, a jej prababką, Elżbietą O. Na odwrocie zdjęcia napis: „Elżbieta O. z córką Zofią, wieś Kąty, k. Widawy, łódzkie”.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała Halina Łuczak z Nowogardu, pow. goleniowski, woj. zachodniopomorskie.
Nr kat. 44-1
Rok i miejsce wykonania: 1941 r., Rogalin, gm. Moszyna, pow. poznański, woj. wielkopolskie. Na odwrocie zdjęcia informacja: „Moja mama Katarzyna Jabłecka z.d. Plenzller, l. 5, z wnukiem w ogrodzie w Rogalinie – rolniczka – w r. 1941”.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Kazimiera Kocek z Poznania, woj. wielkopolskie.
Nr kat. 73-9
Rok i miejsce wykonania: 1942 r., Bagno, gm. Jamielnik, pow. nowomiejski, woj. warmińsko-mazurskie.
Fotografia przedstawia pogodną kobietę trzymającą za rękę kilkuletniego chłopca. W tle widać pole i fragment drewnianego wozu. Według nadawcy zdjęcia przedstawia ono siostrę jego matki, Marię Wejner, z synem Zygmuntem, gdy wracają z pola.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Jan Skocki ze wsi Bagno, pow. nowomiejski, woj. warmińsko-mazurskie.
Nr kat. 94-12
Rok i miejsce wykonania: lipiec 1947 r., Stawki, gm. Aleksandrów Kujawski, pow. aleksandrowski, woj. kujawsko-pomorskie.
Fotografia przedstawia kobietę w białym fartuchu, a obok niej dwóch chłopców, gdy stoją na wzgórzu pod wysoką sosną. Matka dzieci wygląda, jakby na chwilę opuściła czynności gospodarskie w celu zapozowania do zdjęcia. Według jego nadawcy przedstawia ono matkę i dzieci z rodziny Szczurków.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Sławomir Dudek z Gorlic, pow. gorlicki, woj. małopolskie.
Nr kat. 95-9
Rok i miejsce wykonania: okres II wojny światowej, Czarna Wieś, gm. Rajgród, pow. grajewski, woj. podlaskie. Fotografia wykonana w plenerze przedstawia młodą, ładną kobietę z trójką dzieci w różnym wieku. W tle widoczne drewniane zabudowania. Według nadawcy zdjęcia przedstawia ono Annę H., która była opiekunką sierot w okresie okupacji hitlerowskiej. Po wyzwoleniu uczyła w Czarnej Wsi, a mieszkała w Horodniance (pow. Sokólski, woj. podlaskie).
Autor zdjęcia: nieznany. Zdjęcie nadesłał: brak danych.
Nr kat. 124-12
Rok i miejsce wykonania: 1941 r., Borów, gm. Annopol, pow. kraśnicki, woj. lubelskie.
Fotografia przedstawia uśmiechnięta kobietę i ładną jasnowłosą dziewczynkę w sukieneczce z białym kołnierzykiem. Matka i córka stoją w ogrodzie przy krzaku piwonii. W tle widać mężczyznę i zabudowania gospodarcze. Na odwrocie zdjęcia informacja: „Genowefa Kardyżanka-Ramsowa z córką Wiesławą Ramsową wdową i półsierotą po Stanisławie Ramsie z Żółkiewki. Poległ na wojnie w 1939 r. Zdjęcie z Borowa 1941 r.”.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Piotr Rudnicki z Nowej Soli, pow. nowosolski, woj. lubuskie.
Nr kat. 232-61
Rok i miejsce wykonania: 9.03.1943 r., Wola Świniecka, gm. Świnice Warckie, pow. łęczycki, woj. łódzkie.
Fotografia przedstawia kobietę w czarnej sukience, siedzącą na krześle przed drewnianym domem, z dwójką dzieci po swojej prawej i lewej stronie. Dziewczynka ma na sobie ciemną sukienkę do kolan oraz korale, a chłopiec ubrany jest w ciemny mundurek ze spodniami do kolan założonymi na rajstopy. W tle widać fragment budynku obitego szerokimi deskami. Według nadawcy zdjęcia przedstawia ono jego babkę, wujka i mamę (w chwili wykonywania zdjęcia sześcioletnią). Przez wiele lat mieszkali oni razem w Woli Świnieckiej, w tym samym budynku widocznym na zdjęciu.
Autor zdjęcia: fotograf ze Stęplewa.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Waldemar Kostka z Grodzianowca, pow. bolesławiecki, woj. dolnośląskie.
Nr kat. 244-8
Rok i miejsce wykonania: lipiec 1943 r., Miechowice Małe, gm. Wietrzychowice, pow. tarnowski, woj. małopolskie. Zdjęcie przedstawia młodą, rumianą kobietę siedząca na stołku na podwórku oraz kilkuletnią ciemnowłosą dziewczynkę obok niej. Kobieta ubrana jest w schludną, skromną, ciemną sukienkę z jasną wstawką pośrodku, a dziewczynka ma na sobie białą sukieneczkę, korale i kokardę we włosach. Za nimi wisi dywan/koc, który stanowi tło fotografii. Według nadawczyni zdjęcia przedstawia ono jej babcię Julię z pięcioletnią wówczas mamą nadawczyni, Genowefą. Wykonano je specjalnie dla ojca dziewczynki, który we wrześniu 1937 roku wyjechał do Francji do pracy. Gdy wybuchła wojna, został powołany do wojska, po czym dostał się do niewoli niemieckiej. Ponieważ nie znał córki, prosił o przysłanie mu jej zdjęcia.
Autor zdjęcia: Franciszek Flis z Sikorzyc.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Anna Kruk z Miechowic Małych, pow. tarnowski, woj. małopolskie.
Nr kat. 254-4
Rok i miejsce wykonania: brak danych.
Fotografia przedstawia kobietę siedzącą przy studni z chłopcem na kolanach oraz młodą dziewczynę i starszego chłopca stojących po jej obu stronach. W tle widać zabudowania gospodarcze przyprószone śniegiem, studnię oraz leżącą obok murowaną cembrowinę. Wszystko spowite jest grubą warstwą śniegu.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów Wydziału Młodzieży Wiejskiej Zarządu Wojewódzkiego ZSMP w Piotrkowie Trybunalskim, nadesłał: Mirosław Biazik, były kierownik Wydziału Młodzieży Wiejskiej ZW ZSMP w Piotrkowie Trybunalskim, pow. piotrkowski, woj. łódzkie.
Nr kat. 317-8
Rok i miejsce wykonania: 1918 r., Handzlówka, gm. Łańcut, pow. Łańcut, woj. podkarpackie. Zdjęcie przedstawia Cecylię Magryś z 4-lenim synem Józefem (teściem nadawczyni).
Autor zdjęcia: nieznany, fotografię wykonano w atelier.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Maria Magryś z Rzeszowa, pow. rzeszowski, woj. podkarpackie.
Nr kat. 336-38
Rok i miejsce wykonania: wiosna 1914 r., Wieszkowo, gm. Krzywiń, pow. kościański, woj. wielkopolskie. Zdjęcie przedstawia rodzinę Jana i Jadwigi G. Zostało wykonane w okresie Wielkanocy. Kobieta w centrum to babcia nadawcy ze swoimi dziećmi. Najmłodsze z nich, syn Franciszek, urodziło się 3 października 1913 r. W górnym rzędzie stoją: Wojciech (ur. 25.03.1904 r.) i Małgorzata (ur. 5.07.1902 r.), w dolnym zaś: Tomasz (ur. 18.12.1907 r., ojciec nadawcy), Katarzyna (ur. 5.04.1909 r.) i Antoni (ur. 14.01.1911 r.).
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Jan Grzesiński z Krotoszyna, woj. wielkopolskie.
Nr kat. 343-2
Rok i miejsce wykonania: 1950 r., Tofiłowce, gm. Dubicze Cerkiewne, pow. hajnowski, woj. podlaskie.
Fotografia przedstawia młodego mężczyznę z niemowlęciem na rękach. W tle widać zabudowania gospodarcze. Na odwrocie fotografii krótki opis: „Fotograf nieznany. Podwórko mieszkańca wsi Topiłowice Leoniuk Piotra w 1950”.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Maria Pień (córka Włodzimierza), z Tofiłowic, pow. hajnowski, woj. podlaskie.
Nr kat. 7-5
Rok i miejsce wykonania: maj 1941 r., Jaworze Górne, gm. Jaworze, pow. bielski, woj. śląskie.
Fotografia przedstawia ok. dwuletnią dziewczynkę oraz mężczyznę z papierosem, stojących przy ulach pszczelarskich na łące pod lasem. Dziewczynka ubrana jest w ładną sukieneczkę z białym fartuszkiem i sweterek, a mężczyzna w jasną koszulę, ciemne spodnie i kaszkiet. Na odwrocie zdjęcia napis: „Rok 1941 m-c maj. Przedstawia sąsiada z córeczką przy ulach, wieś Jaworze Górne. Zdjęcie wykonane przez ojca sąsiada”.
Autor zdjęcia: ojciec mężczyzny przedstawionego na zdjęciu.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Lucyna Gruca z Jaworza Górnego, pow. bielski, woj. śląskie.
Nr kat. 138-4
Rok i miejsce wykonania: brak danych, Lubelszczyzna.
Fotografia przedstawia mężczyznę z kilkumiesięcznym dzieckiem na rękach, stojącego w ogrodzie wśród wielkolistnego tytoniu.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Piotr Rudnicki z Nowej Soli, pow. nowosolski, woj. lubuskie.
Nr kat. 232-69
Rok i miejsce wykonania: maj 1945 r., Kretki Małe, gm. Osiek, pow. brodnicki, woj. kujawsko-pomorskie. Zdjęcie przedstawia Feliksa S., dziadka nadawczyni, który był leśniczym, z synem siedzącym obok niego na trawie oraz ulubionym psem Azą.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Anna Witkowska z Rusinowa, pow. Rypin, woj. kujawsko-pomorskie.
Nr kat. 28-6
Rok i miejsce wykonania: między 1920 a 1925, ówczesne województwo rzeszowskie.
Fotografia przedstawia siedmioro mężczyzn i dwoje kilkuletnich dzieci, siedzących przy zastawionych napojami stoliku przed domem. Kilku mężczyzn siedzi na stołkach, kolejni dwaj wraz z dziećmi stoją obok. Mężczyźni ubrani są w odzież roboczą, co sugeruje, że są po pracy. Na stole stoją szklanki z ciemnym płynem i trzy butelki. Dzieci, około sześcioletnie, ubrane są w codzienne stroje: dziewczynka ma na sobie jasną sukienkę i sandałki, a chłopiec spodnie do kolan, bluzkę i jasne wdzianko oraz sandałki. W tle widać zabudowania wiejskie. Według właścicielki zdjęcia przedstawia ono gościnę na wsi, która zwyczajowo wyprawiana była na dworze obok chaty, ponieważ, jak wyjaśnia, mężczyźni na ogół spędzali wolny czas w swoim własnym gronie”.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Iwona Kohut z Ośna, gm. Wiązów, woj. dolnośląskie.
Nr kat. 282-8
Rok i miejsce wykonania: Szaflary, pow. nowotarski, woj. małopolskie. Zdjęcia przedstawia Stanisława G. z dziećmi – Nelą i Józefem – na tle własnego domu w Szaflarach.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Małgorzata Strama z Szaflar, pow. nowotarski, woj. małopolskie.
Nr kat. 303-6
Relacje z rodzeństwem
i krewnymi
Rok i miejsce wykonania: 1.09.1937 r., Starce, gm. Brąszewice, pow. sieradzki, woj. łódzkie.
Fotografia przedstawia dwie siostry w szkolnych strojach, pozujące w ogrodzie przydomowym. Z relacji nadawcy zdjęcia wynika, że są to córki Jana Jaraczewskiego: Alina i Teresa, i zostało ono wykonane po powrocie 1 września ze szkoły. Na odwrocie zdjęcia napis: „Pamiątka Alina i Teresa”.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych rodziny Jarczewskich.
Nr kat. 64-11
Rok i miejsce wykonania: 1943 r., Medyka, gm. Medyka, pow. przemyski, woj. podkarpackie.
Fotografia przedstawia kilkuletnią dziewczynkę w sukience w kwiatki i chłopca w garniturku, stojących na łące. W tle widać drzewo i oddaloną kobietę. Z opisu nadawcy zdjęcia wynika, że jest to jego żona Stanisława Rogała, mająca wtedy 4 lata, z kuzynem Zbyszkiem.
Autor zdjęcia: Wacław, starszy brat dziewczynki ze zdjęcia.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Piotr Węgrzynowski z Pabianic, pow. pabianicki, woj. łódzkie.
Nr kat. 80-1
Rok i miejsce wykonania: brak danych.
Fotografia przedstawia poważnego kilkuletniego chłopca w białej koszuli i ciemnych spodenkach na szelkach, siedzącego na kocu z kilkumiesięczną, uśmiechniętą dziewczynką.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Józefa Biedka z Nowego Dworu, gm. Zbąszyń, pow. nowotomyski, woj. wielkopolskie.
Nr kat. 143-10
Rok i miejsce wykonania: brak danych.
Fotografia przedstawia dwie dziewczynki pozujące do zdjęcia w ogrodzie na tle kwiatów. Jedna z nich ma około sześciu lat, a druga około trzech. Obie mają we włosach kokardy.
Autor zdjęcia: nieznany. Zdjęcie nadesłał: brak danych.
Nr kat. 209-11
Rok i miejsce wykonania: 1928 r., Żakowice Nowe, gm. Koluszki, pow. łódzki, woj. łódzkie. Zdjęcie przedstawia nadawczynię, gdy miała około 5 lat, z młodszym synkiem cioci, z którym spędzała dużo czasu, ponieważ była jedynaczką. Na odwrocie zdjęcia napis: „A to jestem ja, liczyłam lat zaledwie 5, ale już byłam w pretensjach: zegarek, koszyczek z kwiatkami, medalion na szyi, w ogródku babci za domem. Mimo, że nie mam grzywki ładna jestem” (pisownia oryginalna).
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Eleonora Kalita z Łodzi, woj. łódzkie.
Nr kat. 235-12
Rok i miejsce wykonania: 1950 r., Minkowice, gm. Krokowa, pow. pucki, woj. pomorskie. Zdjęcie przedstawia dwójkę kilkuletnich dzieci, pozujących przed domem, na tle żywopłotu. Młodsze siedzi w jasnym wózku typu spacerówka, a starsze – dziewczynka – stoi obok. Dzieci zwrócone są do siebie twarzami i sprawiają wrażenie, jakby rozmawiały. Według nadawcy zdjęcia przedstawia ono Krysię i Ryśka C. w ogródku koło gospody w Minkowicach.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Jan Okonek ze wsi Koślinka, gm. Dąbrówka Malborska, pow. sztumski, woj. pomorskie.
Nr kat. 242-14
Rok i miejsce wykonania: brak danych, Lubelszczyzna.
Fotografia przedstawia grupę dziewcząt i chłopców, w sumie osiem osób, siedzących lub stojących przy długiej drabinie opartej o dach domu. Na samej górze siedzi młody mężczyzna w jasnym garniturze, następnie pod nim trzy kobiety, jedna za drugą. Na dole drabiny, po obu jej stronach, stoją kolejne dwie kobiety i kilkuletnia dziewczynka tle drewniany płot (zza którego wystaje głowa kilkuletniego chłopca), a za nim pobielony, kryty strzechą dom.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Piotr Rudnicki z Nowej Soli, pow. nowosolski, woj. lubuskie.
Nr kat. 232-63
Rok i miejsce wykonania: 1928 r., Dobre, gm. Dobre, pow. radziejowski, woj. kujawsko-pomorskie.
Fotografia przedstawia dwoje kilkuletnich dzieci pozujących do zdjęcia w ogrodzie na tle drewnianego płotu. Młodsze dziecko, około roczna dziewczynka ubrana na biało, siedzi w małym wiklinowym foteliku. Koło niej stoi chłopiec, który opiera o ziemię karabin. Ma około pięciu lat i ubrany jest w płaszczyk oraz czapkę maciejówkę. Zdjęcie przedstawia nadawczynię z bratem Tadeuszem Ż. na podwórzu ich rodzinnego domu.
Autor zdjęcia: okoliczny fotograf.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Halina Krysiak ze wsi Dobre, pow. radziejowski, woj. kujawsko-pomorskie.
Nr kat. 253-8
Rok i miejsce wykonania: 1946 r., Śniatowa, gm. Parzęczew, pow. zgierski, woj. łódzkie.
Fotografia przedstawia dwójkę małych, około dwuletnich dzieci, stojących w ogrodzie na tle wysokich krzewów. Jasnowłosa dziewczynka ubrana jest w pastelową sukienkę z ciemnym kołnierzykiem, a chłopiec w spodnie na szelkach, biała bluzeczkę i furażerkę z orzełkiem. Według nadawczyni zdjęcia zostało ono wykonane w maju 1946 r., prawdopodobnie w niedzielę, i przedstawia jej najstarszą siostrę Janinę G., która po mężu przyjęła takie samo nazwisko jak jej panieńskie, zbieżność była przypadkowa) oraz ich kuzyna Stanisława Dębskiego.
Autor zdjęcia: Stanisław Celma ze wsi Śniatowa.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Krystyna Graczyk ze Zgierza, pow. zgierski, woj. łódzkie.
Nr kat. 306-18
Rok i miejsce wykonania: 1934 r., Racendów, gm. Sławoszew, pow. jarociński, woj. wielkopolskie.
Fotografia przedstawia czworo dzieci w różnym wieku. Po lewej stronie stoi mniej-więcej dwuletni chłopiec w ciemnym sweterku i spodniach do kolan. Obok niego, na krześle po prawej stronie, stoi jasnowłosa dziewczynka, ubrana w sukienkę z kołnierzykiem, zaś po jej prawej stronie, też na krześle, siedzi około roczna dziewczynka w jasnej sukieneczce, podtrzymywana przez najstarsze dziecko – dziewczynkę w sukieneczce z białym kołnierzykiem i krawatką, z dużą kokardą we włosach. Zdjęcie zrobiono na tle szerokich drewnianych wrót. Przedstawia ono dzieci teściów nadawczyni, w tym również jej męża.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Władysława Szymkowiak z Racendowa, k. Sławoszewa, pow. jarociński, woj. wielkopolskie.
Nr kat. 277-12
Rok i miejsce wykonania: 1946 r., Medyka, gm. Medyka, pow. przemyski, woj. podkarpackie.
Fotografia przedstawia małego chłopca siedzącego na koniu i trzymającego go za lejce. Obok stoi starszy mężczyzna w futrzanej czapie. W tle murowane zabudowania gospodarcze. Według nadawcy zdjęcia przedstawia ono kuzyna ze strony żony, małego Tadzia M., siedzącego na koniu. Na odwrocie zdjęcia napis: „Wysyła Tadzio swoje zdjęcie na pamiątkę Stasi Bugatowyj! Mazur Tadzio” (pisownia oryginalna).
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Piotr Węgrzynowski z Pabianic, woj. łódzkie.
Nr kat. 80-5
Rok i miejsce wykonania: 1916 lub 1917 r., Bukówiec Górny, gm. Włoszakowice, pow. leszczyński, woj. wielkopolskie. Zdjęcie przedstawia Tomasza Sz., dziadka nadawcy, jego dwie najmłodsze córeczki: Martę (matkę nadawcy) oraz Małgorzatę (ciotkę). Wykonane zostało w ogrodzie dziadka w Bukówce samodzielnie skonstruowanym przez niego aparatem fotograficznym, którego używał do utrwalania najważniejszych wydarzeń rodzinnych.
Autor zdjęcia: Ludwik Sz., najstarszy syn przedstawionego na zdjęciu mężczyzny.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Władysław Marcinek z Bukówca Górnego, pow. leszczyński, woj. wielkopolskie.
Nr kat. 167-1
Rok i miejsce wykonania: 1945 r., wieś Dęby, gm. Łyse, pow. ostrołęcki, woj. mazowieckie. Zdjęcie przedstawia dziadka nadawczyni, który przez wiele lat był gajowym, z jego wnuczkiem Wiesławem D. na tle rodzinnej zagrody.
Autor zdjęcia: Wiesław Sokołowski.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Irena Mossakowska ze Szczytna, pow. szczycieński, woj. warmińsko-mazurskie.
Nr kat. 224-9
Rok i miejsce wykonania: 1941 r., Bagno, gm. Jamielnik, pow. nowomiejski, woj. warmińsko-mazurskie. Według właściciela zdjęcia przedstawia ono jego matkę przy gospodarstwie. Obok niej stoją jego mali kuzyni i kuzynka.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Jan Skocki ze wsi Bagno, pow. nowomiejski, woj. warmińsko-mazurskie.
Nr kat. 94-13
Rok i miejsce wykonania: brak danych, Lubelszczyzna.
Fotografia przedstawia starszą, wysoką i szczupłą kobietę z włosami uczesanymi w kok, w czarnej sukience, stojącą na łące i trzymającą na rękach kilkuletniego chłopca. Fotografia dobrze wydobywa kontrast między starością kobiety, a młodością chłopca.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Piotr Rudnicki z Nowej Soli, pow. nowosolski, woj. lubuskie.
Nr kat. 232-76
Rok i miejsce wykonania: 1921 r., Drewnowo, gm. Boguty-Pianki, pow. ostrowski, woj. mazowieckie. Zdjęcie przedstawia W. Drewnowską z synem Józefem oraz sześcioma kobietami ze wsi (ich nazwiska zostały wymienione w liście załączonym do fotografii) na polanie w Drewnowie. Fotografia została opisana przez nadawcę jednym słowem: „sąsiadki”.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Roman Świerżewski z Drewnowa, pow. ostrowski, woj. mazowieckie.
Nr kat. 246-13
Rok i miejsce wykonania: 1928 r., Kociny, gm. Opatowiec, pow. kazimierski, woj. świętokrzyskie. Zdjęcie przedstawia prababcię nadawcy w otoczeniu jej sióstr i ich dzieci (wśród nich jego wujek). Prababcia siedzi na krześle, w ciemnej bluzce i chustce na głowie, z synkiem opartym o kolana. Pozostałe kobiety, wszystkie wyraźnie do siebie podobne, pozują z dziećmi do portretu zbiorowego. Trzymają w dłoniach zielno-kwiatowe bukiety.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Jerzy Gruszka ze wsi Kocina, gm. Opatowiec, woj. świętokrzyskie.
Nr kat. 255-1
Rok i miejsce wykonania: 1946 r., Śniatowa, gm. Parzęczew, pow. zgierski, woj. łódzkie. Według informacji podanych przez nadawczynię zdjęcia zostało ono wykonane w maju, prawdopodobnie w niedzielę, i przedstawia jej babcię Antoninę G. (z d. Sz.), ciotkę Janinę G. (stojącą po lewej stronie), ciotkę Cecylię C. opartą o barierkę) i jej matkę Annę W. z najstarszą siostrą Janiną na ręku. Mały chłopiec stojący obok babci to Stanisław D., syn Zofii D. Babcia przeżyła 84 lata.
Autor zdjęcia: Stanisław Celma, kuzyn rodziny G. uwiecznionej na fotografii, zamieszkały w Łodzi.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Krystyna Graczyk ze Zgierza, pow. zgierski, woj. łódzkie.
Nr kat. 306-17
Rok i miejsce wykonania: 1935 r., Brzeżany w obwodzie tarnopolskim, okręg lwowski, obecnie Ukraina. Zdjęcie przedstawia wielopokoleniową rodzinę Wójcików, w tym czworo dzieci.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych rodziny Wójcików i Szafranów.
Nr kat. 24-1
Rok i miejsce wykonania: zima 1942 r., Joniny, gm. Ryglice, pow. tarnowski, woj. małopolskie. Zdjęcie przedstawia trzy generacje rodziny Lisakoż przed ich domem w Joninach, w zimowym otoczeniu. Dziadkowie z wnukiem siedzą na ławce, a rodzice z dwójką dzieci stoją. W tle widać zabudowania gospodarcze. Na dachu domu leży śnieg.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Wiesława Kos z Ryglic, pow. tarnowski, woj. małopolskie.
Nr kat. 3-1
Rok i miejsce wykonania: lato 1942 r., Grzymkowice, gm. Grzymkowice, pow. rawski, woj. łódzkie.
Fotografia przedstawia dwoje starszych ludzi i dziewczynkę, stojących przed kamiennym budynkiem gospodarczym o dużych, drewnianych, dwuskrzydłowych drzwiach. Kobieta ma na sobie kwiecistą sukienkę, a w rękach trzyma sito z ziarnem, którym karmi kury. Mężczyzna zaś trzyma w dłoniach narzędzia budowlane, m.in. młotek. O ścianę budynku oparte są części narzędzi rolniczych. Na odwrocie fotografii napis: „Zdjęcie wykonane latem 1942 r. przed kuźnią wiejską Józefa R. Pośrodku stoi mała wnuczka, obecnie magister matematyki, wykładowca matematyki w SGPiS w Warszawie”.
Autor zdjęcia: okoliczny fotograf-amator, nazwisko nieznane.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Władysław Szczęśniak z Łodzi, woj. łódzkie.
Nr kat. 20-7
Rok i miejsce wykonania: 29.06.1921 r., Starce, gm. Brąszewice, pow. sieradzki, woj. łódzkie. Według informacji dołączonych do zdjęcia przez nadawcę przedstawia ono Józefę i Andrzeja P. z córką Marią, synem Romanem i dziadkiem ze strony matki, przed ich domem w Starce. W 1939 r. Józefa i Andrzej wyprowadzili się do wsi Żorki i tam dożyli swoich dni. Córka i syn zamieszkali w Łodzi. Na odwrocie zdjęcia napis: „Moja siostra Józefa z mężem i dziećmi i dziadzio Galusiński” (pisownia oryginalna).
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych rodziny Jarczewskich.
Nr kat. 64-14
Rok i miejsce wykonania: lato 1927 r., wieś Targowiska, gm. Miasto Piastowe, pow. krośnieński, woj. podkarpackie. Informacje przekazane przez nadawcę zdjęcia wskazują, że przedstawia ono rodzinę R. z Targowisk. Starsza kobieta siedząca na krześle to Agnieszka R., która liczyła wtedy 66 lat i była matką Marii Teofili R., kobiety uwiecznionej na fotografii w otoczeniu dzieci. Mężczyzna stojący po prawej stronie to Stanisław R., obok którego stoi jego brat, Jan R., mąż Marii i ojciec dzieci. Maria Teofila R. była babcią nadawcy zdjęcia. Losy tej rodziny były dosyć tragiczne. Chłopiec stojący pośrodku, między dwiema kobietami – pięcioletni wówczas Józef – został wywieziony do Niemiec w wieku 17 lat i tam zaginął. Drugi z chłopców, młodszy, stojący po lewej stronie matki, zmarł mając zaledwie 15 lat. Natomiast Jan R. (na zdjęciu z wąsami) dostał się do niewoli carskiej, w której spędził 7 lat, a zginął w 1945 r. od wybuchu bomby niemieckiej.
Autor zdjęcia: zdjęcie zostało wykonane w Zakładzie Fotograficzno-Portretowym Rudolfa Kaski w Krośnie.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Wojciech Leśniak, wieś Targowiska, pow. krośnieński, woj. podkarpackie.
Nr kat. 55-1
Rok i miejsce wykonania: 1938 r., wieś Chojne, gm. Sieradz, pow. sieradzki, woj. łódzkie.
Fotografia przedstawia kobiety ze wsi Chojne ubrane w tradycyjne stroje ludowe noszone w tym regionie. Między nimi stoi ubrana po miejsku młoda kobieta.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Apolonia Jasiewicz ze wsi Chojne, pow. sieradzki, woj. łódzkie.
Nr kat. 332-19
Rok i miejsce wykonania: jesień 1940 r., Brzostek, pow. dębicki, woj. podkarpackie.
Fotografia przedstawia grupę kilku osób: kobietę, mężczyznę w kapeluszu, starszą kobietę siedzącą na krześle z niemowlęciem na kolanach, nastoletnią dziewczynę i kilkuletniego chłopca. W tle widać drewnianą zabudowę. Na odwrocie zdjęcia napis: „Brzostek rok 1940 jesień. Jadwiga Lisowska z córkami, zięciem i wnukami”.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych rodziny Lisowskich.
Nr kat. 68-3
Rok i miejsce wykonania: brak danych.
Fotografia przedstawia rodzinę pozującą do zdjęcia na tle drewutni, przy stercie ziemniaków. Na pierwszym planie znajduje się starszy mężczyzna w wysokich oficerkach, ciemnym płaszczu i czapce maciejówce. Po jego lewej stronie stoją dwie kobiety i dziewczynka. Starsza kobieta ubrana jest w ciemny żakiet i długą jasną spódnicę, a młoda w żakiet i wystającą spod niego bluzkę. Kobieta ta wygląda na „miastową” – ma staranny makijaż i elegancko ułożone włosy. Stojące przy niej dziewczynki również są bardzo schludnie i ładnie ubrane. Jedna ma na sobie biały sweterek i spódniczkę w groszki, a na szyi korale, zaś druga, nieco starsza, długą ciemną sukienkę z zaszewkami oraz białym kołnierzykiem. Nestor rodu, siedzący na pniu, ubrany jest w ciemny, dwurzędowy płaszcz, spodnie włożone w skórzane oficerki oraz czapkę maciejówkę. Przed nimi, na ziemi, leży usypany stożek ziemniaków.
Autor zdjęcia: nieznany. Zdjęcie nadesłał: brak danych.
Nr kat. 209-8
Rok i miejsce wykonania: 1946 r., Wieprz, pow. wadowicki, woj. małopolskie. Z opisu nadawczyni zdjęcia wynika, że jest to rodzina W., która gospodarowała na czternastu morgach. Od prawej strony stoi pierwsze pokolenie: Józef i Janina W., dalej drugie pokolenie, czyli syn Władysław z żoną oraz ich dzieci: Władysława (najmłodsza), Stanisław i Franciszek. W tle dwuizbowa chata, w której mieszkali całą rodziną.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Anna Stuglik ze wsi Wieprz k. Andrychowa, woj. małopolskie.
Nr kat. 71-4
Rok i miejsce wykonania: 1918 r., Zawada k. Tomaszowa Mazowieckiego, gm. Tomaszów Mazowiecki, pow. tomaszowski, woj. łódzkie.
Fotografia przedstawia liczną rodzinę nadawcy ze wsi Zawady, ubraną w regionalne stroje ludowe. Zdjęcie wykonano na podwórku ich domostwa. Od prawej stoją: Józef R., Stanisław R., Franciszek R., Antoni R., Józefa R., Zofia R., Stefania R, natomiast siedzą od prawej: Wincenty i Marianna R. oraz Julia L. z dziećmi, od lewej: Zofia, Stanisława i Antonina.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Sławomir Ruta z Zawady k. Tomaszowa Mazowieckiego, pow. tomaszowski, woj. łódzkie.
Nr kat. 76-1
Rok i miejsce wykonania: 1938 r., Bagno, gm. Jamielnik, pow. nowomiejski, woj. warmińsko-mazurskie.
Fotografia przedstawia liczną i rozgałęzioną rodzinę pozującą do zdjęcia w trzech rzędach. Trójka dzieci na przedzie klęczy na trawie, w drugim rzędzie pięć osób siedzi na krzesłach. Są to: starsza para (kobieta trzyma na kolanach kilkuletnią dziewczynkę), kobieta w ciąży oraz para z niemowlęciem na kolanach. W trzecim rzędzie wszyscy stoją. W tle widać pole. Według właściciela zdjęcia przedstawia ono rodzinę Jackowskich. Dziadek i babcia – Julian i Joanna Jackowscy – znajdują się w centrum fotografii, otoczeni jedenaściorgiem swoich dzieci (siedmiu synów, cztery córki) oraz synową i zięciem z wnukami.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Jan Skocki ze wsi Bagno, pow. nowomiejski, woj. warmińsko-mazurskie.
Nr kat. 94-11
Rok i miejsce wykonania: 1933 r., Podegrodzie, gm. Podegrodzie, pow. nowosądecki, woj. małopolskie.
Fotografia przedstawia wielopokoleniową rodzinę Konstantych z Podegrodzia. Na odwrocie zdjęcia napis: „Od lewej siedzą na ziemi: Tomasz Łatka (s. Tomasza) Kazimierz Konstanty i Eugeniusz Konstanty (synowie Jakuba). Z prawej siedzą: Jakub Konstanty i Kunegunda z Łatków Konstanty. Maria z Ciapałów Łatkowa. Maria Konstanty, Józef Konstanty /kasjer Kasy Stefczyka/ Wojciech Ciapała. Stoją od lewej strony: Helena Konstanty, Józef Skrzymowski, Jakub Konstanty, Bronisława Bodziony i Agnieszka Konstanty. W ostatnim rzędzie stoją: Kunegunda z Konstantych Skrzymowska i Stanisław Łatka. Z tyłu na koniu: Antoni Lorczyk”.
Autor zdjęcia: Józef Sikora z Podegrodzia.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Stanisław Chrząstowski ze wsi Podegrodzie, pow. nowosądecki, woj. małopolskie.
Nr kat. 193-25
![Rok i miejsce wykonania: 1906 r., Kociołki, gm. Kozienice, pow. kozienicki, woj. mazowieckie.
Według informacji przekazanych przez nadawcę zdjęcia przedstawia ono rodzinę Ignacego i Antoniego Kobusów z kozienickiej wsi Kociołki. Jest to odbitka z oryginalnej fotografii, stanowiącej cenną pamiątkę rodzinną. W przednim rzędzie od lewej siedzą żona i córka Ignacego Kobusa, a pozostałe osoby należą do rodziny jego brata, Antoniego Kobusa. W górnym rzędzie siedzą od lewej: Bronisław (syn Antoniego), Jan Kobus z żoną Marianną, Władysława (córka Antoniego), przed którą siedzi Józefa (żona Antoniego), dalej Szymon Brzozowski (zięć Antoniego) i jego żona oraz córka Antoniego, Marianna (z trojgiem dzieci). Piątą osobą od lewej jest córka Antoniego, Stanisława, a kolejną Aniela (również córka Antoniego). W dolnym rzędzie, na ziemi, od lewej siedzą: syn Julian i jego córka Waleria (trzecia od lewej), która w czasie trwania konkursu fotograficznego jeszcze żyła i miała ponad 80 lat [w 1989 r. – dop. red.].
Na podstawie opowieści zasłyszanej od swojego ojca, Jana Kobusa, nadawca zdjęcia opisał losy rodziny uwidocznionej na zdjęciu: „Ignacy Kobus zamieszkiwał we wsi Kociołki koło Kozienic wraz ze swoim bratem Antonim Kobusem. Rodzina Kobusów z natury i patriotyzmu była krwi polskiej i stawiając się przeciwko naciskowi carskiemu organizowali różne zebrania i działali przeciwko uciskowi Carskiej Rosji [planowali też - dop. red.] spiski o wyzwoleniu się spod jarzma carskiego. Ignacy Kobus wraz ze swoim synem Julianem i bratem Antonim Kobusem przygotowali wiadomość o ucisku polskiej wsi i przesyłali ją do gazety światowej, za co byli prześladowani i więzieni przez władze carskie. Wskutek tego, Julian Kobus, syn Ignacego Kobusa, zmuszony był opuścić kraj i wyjechać do Ameryki, a brat Ignacego Kobusa, Antoni, musiał opuścić rodzinną wieś Kociołki i wraz z całą swoją rodziną osiedlić się we wsi Gustawowo, gmina Chotcza [dawne woj. radomskie – dop. red.], gdzie w 1901 r zmarł. Natomiast Ignacego Kobusa wraz z żoną i dziećmi władze carskie wywiozły w 1907 roku na zesłanie do ciężkich robót na Sybir lecz i tam nie zaprzestał on swoich działań i [w wydarzeniach – dop. red.] z 1917 brał czynny udział. Do kraju nie powrócił jednak. W 1946 roku pisał do nas list z Moskwy, [mówili, że – dop. red.] miał już 109 lat i był w domu zasłużonych. Planował do nas przyjechać i nas odwiedzić, lecz choroba mu już na to nie pozwoliła”. (Treść zgodna z oryginałem).
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Wacław Kobus ze wsi Gustawów, gm. Chotcza, pow. lipski, woj. mazowieckie.
Nr kat. 295-1](https://fpiaepan.pl/etnoalbum/wp-content/uploads/2024/10/78.png)
Rok i miejsce wykonania: 1906 r., Kociołki, gm. Kozienice, pow. kozienicki, woj. mazowieckie. Według informacji przekazanych przez nadawcę zdjęcia przedstawia ono rodzinę Ignacego i Antoniego Kobusów z kozienickiej wsi Kociołki. Jest to odbitka z oryginalnej fotografii, stanowiącej cenną pamiątkę rodzinną. W przednim rzędzie od lewej siedzą żona i córka Ignacego Kobusa, a pozostałe osoby należą do rodziny jego brata, Antoniego Kobusa. W górnym rzędzie siedzą od lewej: Bronisław (syn Antoniego), Jan Kobus z żoną Marianną, Władysława (córka Antoniego), przed którą siedzi Józefa (żona Antoniego), dalej Szymon Brzozowski (zięć Antoniego) i jego żona oraz córka Antoniego, Marianna (z trojgiem dzieci). Piątą osobą od lewej jest córka Antoniego, Stanisława, a kolejną Aniela (również córka Antoniego). W dolnym rzędzie, na ziemi, od lewej siedzą: syn Julian i jego córka Waleria (trzecia od lewej), która w czasie trwania konkursu fotograficznego jeszcze żyła i miała ponad 80 lat [w 1989 r. – dop. red.]. Na podstawie opowieści zasłyszanej od swojego ojca, Jana Kobusa, nadawca zdjęcia opisał losy rodziny uwidocznionej na zdjęciu: „Ignacy Kobus zamieszkiwał we wsi Kociołki koło Kozienic wraz ze swoim bratem Antonim Kobusem. Rodzina Kobusów z natury i patriotyzmu była krwi polskiej i stawiając się przeciwko naciskowi carskiemu organizowali różne zebrania i działali przeciwko uciskowi Carskiej Rosji [planowali też – dop. red.] spiski o wyzwoleniu się spod jarzma carskiego. Ignacy Kobus wraz ze swoim synem Julianem i bratem Antonim Kobusem przygotowali wiadomość o ucisku polskiej wsi i przesyłali ją do gazety światowej, za co byli prześladowani i więzieni przez władze carskie. Wskutek tego, Julian Kobus, syn Ignacego Kobusa, zmuszony był opuścić kraj i wyjechać do Ameryki, a brat Ignacego Kobusa, Antoni, musiał opuścić rodzinną wieś Kociołki i wraz z całą swoją rodziną osiedlić się we wsi Gustawowo, gmina Chotcza [dawne woj. radomskie – dop. red.], gdzie w 1901 r zmarł. Natomiast Ignacego Kobusa wraz z żoną i dziećmi władze carskie wywiozły w 1907 roku na zesłanie do ciężkich robót na Sybir lecz i tam nie zaprzestał on swoich działań i [w wydarzeniach – dop. red.] z 1917 brał czynny udział. Do kraju nie powrócił jednak. W 1946 roku pisał do nas list z Moskwy, [mówili, że – dop. red.] miał już 109 lat i był w domu zasłużonych. Planował do nas przyjechać i nas odwiedzić, lecz choroba mu już na to nie pozwoliła”. (Treść zgodna z oryginałem).
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Wacław Kobus ze wsi Gustawów, gm. Chotcza, pow. lipski, woj. mazowieckie.
Nr kat. 295-1
Rok i miejsce wykonania: 1936 r., Jaworze, pow. bielski, woj. śląskie. Na odwrocie zdjęcia napis: „Rok 1936 – sobota. Przedstawia moją babcię, koleżanki i sąsiadki oraz od niektórych dzieci. Zawsze zbierały się w sobotę na łące pod lasem i śpiewały piosenki, wróżyły”.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Lucyna Gruca, Jaworze Górne, pow. bielski, woj. śląskie.
Nr kat. 138-11
Obrzędowość rodzinna
(Chrzciny, Komunia św.,
Ślub, Pogrzeb)
Chrzciny
Rok i miejsce wykonania: sierpień 1947 r., Sitno, gm. Sicienko, pow. bydgoski, woj. kujawsko-pomorskie.
Fotografia przedstawia kobietę i mężczyznę w odświętnej odzieży, trzymających na rękach kilkuletnie dziecko. Zdjęcie zrobiono przed domem. Kobieta ma zwiewną, letnią sukienkę i bukiet kwiatów w dłoni, dziecko ubrane jest w czapeczkę i jasne ubranko, a mężczyzna ma na sobie garnitur. Po lewej stronie widać starszego mężczyznę przy płocie. W tle, po lewej stronie, widać dom porośnięty winoroślą oraz drewniany płot. Na odwrocie zdjęcia napis: „Dzień Chrztu św. 3 letniego Grzesia, przybyli znad Buga repatrianci, Wieś Sitno” (pisownia oryginalna).
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Kazimierz Mąka z Małych Wyręb, pow. tczewski, woj. pomorskie.
Nr kat. 240-6
Rok i miejsce wykonania: brak danych, Koślinek-Dąbrówka Malborska, gm. Stary Targ, pow. sztumski, woj. pomorskie.
Fotografia przedstawia sześcioro osób oraz niemowlę, pozujących do zdjęcia na tle drewnianej chaty krytej strzechą. Na pierwszym planie widać kobietę i mężczyznę, którzy siedzą na krzesłach i trzymających duży, biały becik dziecięcy. Za nimi stoją od lewej: młoda kobieta w zwiewnej czarnej sukience z krótkimi rękawami, starszy mężczyzna, starsza kobieta oraz wysoka, szczupła kobieta w sweterku w romby. Według właściciela zdjęcia ojcem chrzestnym był jego ojciec Wiktor Okonek.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Jan Okonek ze wsi Koślinek-Dąbrówka Malborska, pow. sztumski, woj. pomorskie.
Nr kat. 242-11
Rok i miejsce wykonania: 1906 r., brak danych.
Fotografia przedstawia kobietę i mężczyznę, pozujących do zdjęcia w ogrodzie przed domem, z czwórką małych dzieci (w wieku od około jednego roku do sześciu lat) oraz niemowlęciem w beciku, trzymanym przez matkę. Kobieta ubrana jest w długą suknię, a mężczyzna w garnitur. Wszystkie stroje utrzymane są w duchu epoki. Według właściciela zdjęcia przedstawia ono rodzinę Dudzińskich wraz z dziećmi w 1906 r.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Jolanta Mathea ze Słupska, pow. słupski, woj. pomorskie.
Nr kat. 299-5
![Rok i miejsce wykonania: 1935 r., Handzlówka, gm. Łańcut, pow. łańcucki, woj. podkarpackie.
Fotografia upamiętnia chrzest dziecka i została wykonana w plenerze, na tle dużych drzew. Według nadawczyni zdjęcia przedstawia ono chrzest Andrzeja Kuźniara, siódmego syna Józefa Kuźniara z Handzlówki. Rodzicami chrzestnymi są Julia z Wojnarów Magrysiowa i Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Ignacy Mościcki. W imieniu Prezydenta dziecko do chrztu trzyma Alfred hrabia Potocki z Łańcuta. Na zdjęciu widoczni są: hrabia Potocki, który trzyma biały becik, obok niego (z prawej strony) ojciec dziecka, a z lewej matka. Pierwsza kobieta widoczna po lewej stronie fotografii to akuszerka Józefa Morawska. Więcej na ten temat można przeczytać w artykule, którego fragment zamieszczamy poniżej: „Prezydenckim dekretem w 1926 r. [Prezydent Ignacy Mościcki] postanowił, y każdy siódmy syn w rodzinie (również bliźniacy) stawał się jego chrześniakiem po wcześniejszym ustaleniu w środowisku, że »rodzina jest praworządna, uczciwa, cnotliwa i szlachetna«.
Spośród siódmych synów Mościcki dla 911 stał się ojcem chrzestnym (462 odmówiono tego przywileju). Zapewniono im na owe czasy znaczne preferencje. Obowiązek nauki szkolnej dotyczył wówczas dzieci i młodzieży do lat czternastu. Prezydenckim synom chrzestnym państwo zagwarantowało jednak możliwość dalszej bezpłatnej nauki – w tym studiów – również poza Polską. Zwolniono ich ponadto z kosztów leczenia, a przejazdy publicznymi środkami komunikacji były darmowe także dla najbliższej rodziny.
Wśród bardziej wymiernych profitów było ufundowanie tzw. czerwonej książeczki PKO z wkładem początkowym w wysokości 50 zł i gwarantowanymi odsetkami 6 proc. rocznie. Była to mniej więcej wartość krowy, ale pieniędzy nie można było podjąć do ukończenia 18. roku życia.
Przed wojną normą były rodziny wielodzietne, mimo to siódmy syn – córek nie liczono! – był rzadkością. Prezydent Mościcki rzadko osobiście trzymał dzieci do chrztu. W jego zastępstwie najczęściej robił to minister, czasem starosta lub wójt, ewentualnie sekretarz gminy. W księgach parafialnych występował jednak zawsze wpis, że ojcem chrzestnym jest prezydent Ignacy Mościcki”, (Prezydenccy chrześniacy,18.06.2024)
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Maria Magryś z Rzeszowa, woj. podkarpackie.
Nr kat. 336-15](https://fpiaepan.pl/etnoalbum/wp-content/uploads/2024/10/83.png)
Rok i miejsce wykonania: 1935 r., Handzlówka, gm. Łańcut, pow. łańcucki, woj. podkarpackie. Fotografia upamiętnia chrzest dziecka i została wykonana w plenerze, na tle dużych drzew. Według nadawczyni zdjęcia przedstawia ono chrzest Andrzeja Kuźniara, siódmego syna Józefa Kuźniara z Handzlówki. Rodzicami chrzestnymi są Julia z Wojnarów Magrysiowa i Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Ignacy Mościcki. W imieniu Prezydenta dziecko do chrztu trzyma Alfred hrabia Potocki z Łańcuta. Na zdjęciu widoczni są: hrabia Potocki, który trzyma biały becik, obok niego (z prawej strony) ojciec dziecka, a z lewej matka. Pierwsza kobieta widoczna po lewej stronie fotografii to akuszerka Józefa Morawska. Więcej na ten temat można przeczytać w artykule, którego fragment zamieszczamy poniżej: „Prezydenckim dekretem w 1926 r. [Prezydent Ignacy Mościcki] postanowił, y każdy siódmy syn w rodzinie (również bliźniacy) stawał się jego chrześniakiem po wcześniejszym ustaleniu w środowisku, że »rodzina jest praworządna, uczciwa, cnotliwa i szlachetna«. Spośród siódmych synów Mościcki dla 911 stał się ojcem chrzestnym (462 odmówiono tego przywileju). Zapewniono im na owe czasy znaczne preferencje. Obowiązek nauki szkolnej dotyczył wówczas dzieci i młodzieży do lat czternastu. Prezydenckim synom chrzestnym państwo zagwarantowało jednak możliwość dalszej bezpłatnej nauki – w tym studiów – również poza Polską. Zwolniono ich ponadto z kosztów leczenia, a przejazdy publicznymi środkami komunikacji były darmowe także dla najbliższej rodziny. Wśród bardziej wymiernych profitów było ufundowanie tzw. czerwonej książeczki PKO z wkładem początkowym w wysokości 50 zł i gwarantowanymi odsetkami 6 proc. rocznie. Była to mniej więcej wartość krowy, ale pieniędzy nie można było podjąć do ukończenia 18. roku życia. Przed wojną normą były rodziny wielodzietne, mimo to siódmy syn – córek nie liczono! – był rzadkością. Prezydent Mościcki rzadko osobiście trzymał dzieci do chrztu. W jego zastępstwie najczęściej robił to minister, czasem starosta lub wójt, ewentualnie sekretarz gminy. W księgach parafialnych występował jednak zawsze wpis, że ojcem chrzestnym jest prezydent Ignacy Mościcki”, (Prezydenccy chrześniacy,18.06.2024)
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Maria Magryś z Rzeszowa, woj. podkarpackie.
Nr kat. 336-15
Pierwsza Komunia św.
Rok i miejsce wykonania: maj 1921 r., Rzepiennik Biskupi, gm. Rzepiennik Strzyżewski, pow. tarnowski, woj. małopolskie.
Fotografia przedstawia dziewczynkę i chłopca w strojach komunijnych. Dziewczynka jest w białej sukience, na głowie ma długi biały welon opadający na ramiona i plecy. Prawą ręką podtrzymuje duży bukiet kwiatów. Chłopiec, dużo wyższy, jest w białej koszuli, ciemnej marynarce i w ciemnych spodniach długości do połowy łydki, wykończonych mankietem. W butonierce ma bukiecik przybrany białą wstążką. W prawej ręce trzyma świecę przystrojoną zielenią, kwiatami i białą wstążką. Według właścicielki zdjęcia przedstawia ono jej matkę, Marię Wietechę, i Stanisława Wietechę.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Grażyna Pociecha z Tarnowca, pow. tarnowski, woj. małopolskie.
Nr kat. 4-1
Rok i miejsce wykonania: 29.06.1940 r., brak danych.
Fotografia przedstawia kobietę i mężczyznę z czwórką dzieci (trzy dziewczynki i jeden chłopiec) w różnym wieku, stojących na tle zieleni. Wszyscy są odświętnie ubrani. Pośrodku, na pierwszym planie, widoczna dziewczynka cała w bieli, z welonem na głowie, swobodnie opadając na ramiona. W prawej dłoni trzyma świecę. Prawdopodobnie jest to zdjęcie upamiętniające jej Pierwszą Komunię Świętą. Na odwrocie zdjęcia napis: „29. Czerwca 1940 r. To zdjęcie zrobione. Robił go Mazurkiewicz ze Stacji Zawada. Michał, Katarzyna Tomaszewskie z dzieciami” (pisownia oryginalna).
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał/nadesłała: brak danych.
Nr kat. 22-18
Rok i miejsce wykonania: XIX / XX wiek, brak danych.
Fotografia przedstawia rodzinę przed wejściem do domu. Pośrodku widać kobietę i mężczyznę, siedzących na krzesłach. Przed nimi, na ziemi, siedzi dwóch chłopców ubranych odświętnie, lecz z bosymi stopami. Po lewej stronie, obok siedzącej kobiety, stoi druga, młodsza kobieta z dzieckiem na ręku. Po prawej, obok siedzącego mężczyzny, stoi drugi, młodszy mężczyzna, w bluzie przypominającej mundur. Obok niego stoi chłopiec w białej koszuli i czarnym garniturze, trzymający w lewej ręce przystrojoną świecę. Zdjęcie upamiętnia spotkanie rodzinne z okazji Pierwszej Komunii Świętej chłopca stojącego z prawej strony grupy rodzinnej. W tle widać fragment murowanego budynku oraz drzwi, a po lewej – drewniany płotek otaczający mały ogródek. Według właścicielki zdjęcia przedstawia ono znajomych jej rodziny.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Anna Gvinert z Rozmierki, , pow. strzelecki, woj. opolskie.
Nr kat. 50-7
Rok i miejsce wykonania: 1944 r., Bukowa, gm. Brzostek, pow. dębicki, woj. podkarpackie.
Fotografia przedstawia dużą grupę dzieci w strojach komunijnych oraz trzech księży na łące pod wielkim drzewem. Dziewczynki ubrane są w białe sukienki, włosy mają rozpuszczone, niekiedy z wpiętymi kwiatami lub białymi wstążkami. Kilka z nich ma na głowach wianki uplecione z kwiatów, lub białe welon, spływające na ramiona. Chłopcy ubrani są na biało lub w ciemne stroje włożone na białe koszule. Chłopcy siedzący w pierwszym rzędzie mają krótkie spodnie. W butonierkach marynarek noszą małe bukieciki lub przypięte wstążki. Wiele dzieci trzyma w rękach białe lilie. W ostatnim rzędzie, za dziećmi, widać trzech księży. Zdjęcie zrobiono na łące, pod bardzo dużym, rozłożystym drzewem. Na odwrocie zdjęcia napis: „Uczniowie klasy II z Bukowej rok 1944” (pisownia oryginalna).
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych rodziny Steć i Lechwar.
Nr kat. 60-4
Rok i miejsce wykonania: 08.06.1930 r., brak danych.
Fotografia przedstawia około dziesięcioletniego chłopca z ogoloną głowa, ubranego w ciemny mundurek, białą koszulę, krótkie spodenki oraz rajstopy i czarne półbuty. W prawej ręce trzyma długą, ozdobioną, płonącą świecę, a w drugiej – książeczkę modlitewną. Po jego prawej stronie stoi młodsza dziewczynka w białym wdzianku z krótkimi rękawami i nogawkami. Na stopach ma jasne podkolanówki w paseczki oraz trzewiki. Pomiędzy dziećmi stoi okrągły stolik udekorowany kwiatami, z figurą Matki Boskiej oraz rośliną w doniczce i napisem: „8.6.1930”.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał/nadesłała: brak danych.
Nr kat. 211-5
Rok i miejsce wykonania: brak danych, Wylatowo, gm. Mogilno, pow. mogileński, woj. kujawsko-pomorskie.
Fotografia przedstawia dwoje starszych ludzi siedzących na krzesłach i dwie dziewczynki w białych sukienkach, stojące obok i nieco za nimi. Jedna z nich, stojąca po lewej stronie, około czternastoletnia, ubrana jest w sukienkę komunijną. W jednej ręce trzyma książeczkę do nabożeństwa, a w drugiej długą świecę. Włosy ma gładko zaczesane do tyłu i przybrane, podobnie jak sukienkę, gałązkami mirtu. Na stopach ma jasne pończochy (podkolanówki) w paseczki i czarne półbuty. Dziewczynka stojąca po prawej stronie ma około ośmiu lat; jej ramiona przewiązano kolorową chustą. W lewej dłoni trzyma bukiet kwiatów, a prawą rękę opiera na ramieniu siedzącego obok niej starszego mężczyzny. Starsi ludzie siedzący pośrodku mają na sobie obszerną, czarną odzież. Kobieta ma gładko zaczesane włosy, nieco tylko widoczne spod białego, koronkowego czepca z również koronkowymi bandażami (szerokimi, zazwyczaj zdobnymi szarfami), zawiązanymi pod brodą. W dłoniach, ułożonych jak do modlitwy, trzyma różaniec i chusteczkę lub modlitewnik. Mężczyzna jest w białej koszuli z kołnierzykiem i krawatem lub jakąś szarfą (wstążką?) zawiązaną pod szyją. W dłoniach trzyma książkę do nabożeństwa. Na odwrocie zdjęcia napis: „Rodzice mojej mamy. Rodzice Elżbieta i Józef Kubasikowie z Wylatowa z wnuczkami.” Odbitka wykonana na papierze firmowym, z informacją: Zakład fotograficzny J. Pielatowski, Inowrocław, Kolejowa ul. No 5, Klisze dla dalszych zamówień zachowuje. Powiększenia podług każdej innej fotografii” (pisownia oryginalna).
Autor zdjęcia: J. Pielatowski właściciel zakładu fotograficznego w Inowrocławiu.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Maria Kaszyńska z Wylatowa, pow. mogileński, woj. kujawsko-pomorskie.
Nr kat. 285-13
Ślub
Rok i miejsce wykonania: 1932 r., Gębice, gm. Mogilno, pow. mogileński, woj. kujawsko-pomorskie.
Fotografia przedstawia grupę dorosłych w różnym wieku oraz dziewięcioro dzieci. Wszyscy w odświętnych ubraniach i okryciach wierzchnich, wskazujących na chłodniejszą porę roku. W pierwszym rzędzie siedzi Młoda Para. Kobieta jest w ciemnym płaszczu, na głowie ma długi biały welon opadający na ramiona, celowo do zdjęcia fantazyjnie udrapowany na kolanach. W dłoniach trzyma kwiaty. Jest lekko zwrócona do swojego męża (Pana Młodego), który także jest skierowany w jej stronę. Ma on na sobie ciemny garnitur z kokardką w klapie. U ich stóp, na rozłożonym kocu, siedzi czworo dzieci, w tym dwóch kilkuletnich chłopców, którzy w rękach trzymają instrumenty muzyczne – trąbkę i skrzypce. Pozostałe dzieci stoją po obydwu stronach opisywanej grupy ludzi. Wśród zebranych jest kilka kobiet w regionalnych strojach i dużych, białych czepcach z bandażami (szerokimi, zazwyczaj zdobnymi szarfami) zawiązanymi pod brodą. Zdjęcie wykonano na tle murowanego budynku. Na odwrocie zdjęcia napis: „1932 Gębice k/Pepowa. Wisel Franc. Woźniaka z Wład. Krukowską (pisownia oryginalna).
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Grażyna Kwiatkiewicz ze Szczawna-Zdroju, pow. wałbrzyski, woj. dolnośląskie.
Nr kat. 171-4
Rok i miejsce wykonania: 1940 r., Łazy na Śląsku Cieszyńskim, gm. Jasienica, pow. bielski, woj. śląskie.
Fotografia przedstawia kilkunastoosobowa grupę osób pozujących na tle dużego drewnianego budynku. W pierwszym rzędzie, pośrodku, siedzą nowożeńcy, obok i za nimi zaproszeni goście, w tym pięcioro dzieci. Panna Młoda ubrana jest w strój regionalny, cieszyński, widoczny jedynie fragmentarycznie: ma kabotek, czyli białą koszulę z bufiastymi rękawami, ciemniejszy żywotek (rodzaj gorsetu) i białą zapaskę (fartuch). Włosy ma upięte (słabo widoczne), a na nich wianek. W rękach trzyma bukiet kwiatów. Pan Młody nachyla głowę w jej stronę. Ubrany jest w ciemny garnitur, w którego klapę wpięty ma mały bukiet przybrany kokardą. Podobne bukiety pozostali mężczyźni. Wśród pozujących do zdjęcia jest sporo dzieci. Większość kobiet nosi stroje regionalne, a na głowach ma charakterystyczne dla Śląska Cieszyńskiego czepce. Według właściciela zdjęcia przedstawia ono siostrę matki, Annę Sławińską i Franciszka Kocmana w dniu ich ślubu. Zdjęcie zostało wykonane na tle zabudowań gospodarczych rodziny Sławińskich we wsi Łazy.
Autor zdjęcia: fotograf z Zakładu Fotograficznego „REKORD” w Bielsku.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych rodzin Sławińskich i Kocmanów.
Nr kat. 214-1
Rok i miejsce wykonania: sierpień 1937 r., Domatowo (kaszb. Domôtowò), gm. Puck, pow. pucki, woj. pomorskie.
Fotografia przedstawia grupę dziewiętnastu osób, w tym siedmiorga dzieci w różnym wieku, pozujących do zdjęcia na tle drewnianego, pobielonego budynku z wejściem udekorowanym gałęziami świerkowymi. Goście weselni pozują do zdjęcia w trzech rzędach, przy czym pierwszy rząd składa się z pięciorga klęczących dzieci i jednej stojącej dziewczynki. W drugim rzędzie, pośrodku, siedzi Młoda Para, ubrana w ciemną, odświętna odzież. Kobieta ma na włosach długi biały welon, a mężczyzna nosi w ciemny garnitur i białą koszulę. W trzecim rzędzie stoi osiem osób. Mężczyzna w środku ma przewieszony przez ramię akordeon. Mężczyzna z prawej strony kadru w swojej lewej dłoni trzyma butelkę (jakby z zamiarem napełnienia kieliszka, który trzyma mężczyzna po jego prawej?). Pomiędzy nimi stoi młoda kobieta. Według właściciela zdjęcia przedstawia ono wesele jego wuja.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Jan Okonek, wieś Koślinek-Dąbrówka Malborska, pow. sztumski, woj. pomorskie.
Nr kat. 242-2
Rok i miejsce wykonania: grudzień 1938 r., Gulin, gm. Zakrzew, pow. radomski, woj. mazowieckie.
Fotografia przedstawia Młodą Parę oraz gości weselnych pozujących do zdjęcia na ośnieżonym polu. Wśród gości znajduje się kilkoro dzieci (stojących w pierwszym rzędzie), wśród nich są dwie dziewczynki otulone wełnianymi chustami. Większość gości w odświętnej odzieży: starsze kobiety w chustach na głowach, mężczyźni w garniturach. Kilka osób w zimowych paltach i kożuchach. Młoda Para stoi wśród gości weselnych, w pierwszym rzędzie. Kobieta ubrana jest w białą sukienkę i welon, a mężczyzna w ciemny garnitur i białą koszulę.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Zofia Urbańska z Radomia, pow. radomski, woj. mazowieckie.
Nr kat. 259-5
Rok i miejsce wykonania: 1948 lub 1949 r., Handzlówka, gm. Łańcut, pow. łańcucki, woj. podkarpackie.
Fotografia przedstawia grupę gości weselnych w różnym wieku. Uwagę zwracają cztery kobiety w strojach regionalnych (typu krakowskiego) oraz pięciu mężczyzn w garniturach, białych koszulach, krawatach. W butonierkach mają małe bukiety przybrane wstążkami. Są to osoby około dwudziestokilkuletnie. Towarzyszy im grupa dzieci w wieku od około trzech do kilkunastu lat. Za wyjątkiem jednej dziewczynki, która jest w stroju regionalnym, wszystkie pozostałe ubrane są w odświętne, zwykłe stroje. Wszyscy chłopcy, podobnie jak młodzi mężczyźni, mają przypięte bukiety. Według właścicielki zdjęcia fotografia przedstawia gości weselnych: swatów (drużbów) i „starsze” oraz „młodsze” drużki (druhny) w strojach ludowych.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Maria Magryś z Rzeszowa, woj. podkarpackie.
Nr kat. 336-13
Rok i miejsce wykonania: 1935 r., Wilcza, gm. Kotlin, pow. jarociński, woj. wielkopolskie.
Fotografia przedstawia liczną grupę ludzi w różnym wieku, siedzących na podwórku i pozujących do zdjęcia. W pierwszym rzędzie pięcioro dzieci siedzi na ziemi, a jedno, około dwuletnie, stoi. W drugim rzędzie, od lewej, siedzą dwie starsze kobiety; towarzyszy im dwóch mężczyzn. Jedna z kobiet ma na włosach biały czepek z bandażami (szerokimi, zazwyczaj zdobnymi szarfami) zawiązanymi pod brodą. W ręce trzyma wysokie „berło” zwieńczone kulą i krzyżem. Siedzący obok niej mężczyzna trzyma w rękach drugie, takie samo. Za nim w dwóch rzędach siedzi reszta osób w odświętnych ubiorach. Za nimi widać budynek z oknem pośrodku. Według właścicielki zdjęcia przedstawia ono „Złote Gody” jej pradziadków: Marianny i Stanisława Wojcieszaków, we wsi Wilcza k. Pleszewa. Mieli oni dziewięcioro dzieci. Pradziadkowie zmarli w tym samym dniu miesiąca, pradziadek dwa lata po tej uroczystości, a prababcia 12 lat później.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Halina Ilczuk (z d. Wojcieszak) z Pieruszyc, pow. pleszewski, woj. wielkopolskie.
Nr kat. 314-3
Pogrzeb
Rok i miejsce wykonania: brak danych, Lubelszczyzna.
Fotografia przedstawia pożegnanie zmarłej kobiety, której zwłoki wystawione są w trumnie na podwórzu gospodarstwa. Wokół trumny zgromadzeni są żałobnicy, członkowie wspólnoty lokalnej oraz najbliższa rodzina: mężczyzna z krzyżem i pięcioro dzieci.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Piotr Rudnicki z Nowej Soli, pow. nowosolski, woj. lubuskie.
Nr kat. 232-44
Rok i miejsce wykonania: lata 40. XX w., Wilgoszcza, gm. Irządze, pow. zawierciański, woj. śląskie.
Fotografia przedstawia grupę ludzi zgromadzonych na pogrzebie Stefana M. w Wilgoszczy koło Irządza. Na pierwszym planie krzyż i trumna ze zmarłym. Po prawej stronie stoją członkowie rodziny i wspólnoty lokalnej. Wśród żałobników widoczne są dzieci. Ludzie ubrani są w zimową odzież, kobiety szczelnie okutane chustami, pejzaż późnojesienny lub zimowy.
Autor zdjęcia: Stefan Grabowski z Irządza.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Maria Milejska-Czaja z Nowego Osiedla, pow. strzelecki, woj. opolskie.
Nr kat. 160-6
Rok i miejsce wykonania: 17 luty 1948 r., Glinica, gm. Jordanów Śląski, pow. wrocławski, woj. dolnośląskie. Zdjęcie przedstawia kondukt żałobny, odprowadzający przez wieś Glinica zmarłego Zenona K. w kierunku cmentarza.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Iwona Kohut z Ośna, gm. Wiązów, pow. strzeliński, woj. dolnośląskie.
Nr kat. 282-6
Rok i miejsce wykonania: maj 1944 r., Handzlówka, gm. Łańcut, pow. łańcucki, woj. podkarpackie. Zdjęcie przedstawia pogrzeb matki nadawczyni, Julii z Wojnarów Magrysiowej. Nad trumną widać jej ojca Edwarda z 7-letnim wówczas bratem nadawczyni, Józefem, oraz nią samą, mającą wówczas 2 lata. Dziewczynkę na rękach trzyma siostra matki, Stefania S. Zdjęcie zostało wykonane na tle nowo wybudowanego domu mieszkalnego rodziców nadawczyni.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Maria Magryś z Rzeszowa, pow. rzeszowski, woj. podkarpackie.
Nr kat. 336-26
Rok i miejsce wykonania: 1935 rok, Wilkołaz, gm. Wilkołaz, pow. kraśnieński, woj. lubelskie. Zdjęcie przedstawia pogrzeb Agnieszki R., prababci nadawcy.
Autor zdjęcia: Jan Żytek, fotograf amator z Wilkołaz.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Szczepan Ignaczyński z Kraśnika, pow. krośnieński, woj. lubelskie.
Nr kat. 339-26
Rok i miejsce wykonania: brak danych.
Fotografia przedstawia wystawioną na podwórzu małą trumienkę, umieszczoną na dwóch krzesłach, ze zwłokami dziecka przybranymi kwieciem, zielonymi gałązkami i z wiankiem na głowie. Przypuszczalnie jest to dziewczynka. Po lewej stronie stoją rodzice: mężczyzna w garniturze i kobieta zapatrzona w martwe dziecko (ubrana w białą bluzkę, spódnicę i wzorzystą chustę zawiązaną pod brodą). Na środkowym planie, w centrum, stoi troje kilkuletnich dzieci, prawdopodobnie rodzeństwo zmarłego dziecka. Za nimi stoi starsza kobieta oraz dwie młodsze, z których jedna trzyma na rękach kolejne dziecko. W tle zabudowania gospodarcze.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłała: Jadwiga Markowska z Łaźnik, pow. łowicki, woj. łódzkie.
Nr kat. 572-32
Obrzędowość doroczna
(Boże Narodzenie
i Zielone Świątki)
Rok i miejsce wykonania: brak danych.
Fotografia przedstawia dwoje kilkuletnich dzieci, stojących na krótkiej ławie na tle bożonarodzeniowej choinki. U powały wisi papierowa dekoracja. Choinka jest bardzo bogato ubrana w ozdoby z papieru. Dziewczynka ma na sobie ciemną sukienkę, rajstopy i buciki, a chłopczyk koszulkę z długimi rękawami włożoną do krótkich spodenek, pod którymi ma założone rajstopy.
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał/nadesłała: brak danych.
Nr kat. 202-5
Rok i miejsce wykonania: 24.12.1933 r., wieś Kobylniki, obwód grodzieński, rejon świsłocki (dzisiejsza Białoruś).
Fotografia przedstawia izbę, w której czworo dzieci oraz mężczyzna w mundurze zasiadają za stołem nakrytym białym obrusem. Mężczyźnie towarzyszy młoda kobieta z niemowlęciem na rękach. Wszystkie osoby są odświętnie ubrane, w dłoniach trzymają kawałki opłatka. Twarze mają poważne, zamyślone. W tle za stołem, widać choinkę ozdobioną świątecznymi dekoracjami oraz obraz religijny na ścianie („Najświętsze Serce Pana Jezusa”), pod nim zaś wyszywaną makatkę, a w oknach firanki. Na stole stoi skromne jedzenie. Na odwrocie zdjęcia napis: „Na pamiątkę dla kochanych rodziców Więckowie” (pisownia oryginalna).
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał: Jarosław Hulewicz z Nowej Soli, pow. nowosolski, woj. lubuskie.
Nr kat. 75-1
Rok i miejsce wykonania: 12.05.1939 r., brak danych.
Fotografia przedstawia grupę piętnastu dorosłych osób i czwórki dzieci. Wszyscy odświętnie ubrani – starsze kobiety po wiejsku (w bluzkach, spódnicach i jasnych fartuchach), młodsze po miejsku (w sukniach, żakietach). Mężczyźni w białych koszulach, krawatach. Dwóch najstarszych ma białe koszule bez kołnierzyków, na nie zaś włożone czarne, materiałowe kamizelki. Dzieci siedzą z przodu, przed dorosłymi: dziewczynka w wianku na głowie oraz trzech chłopców. Najmłodszy trzyma bukiet z jakichś roślin. Na odwrocie zdjęcia napis: „Zjazd familijny w zielone świątki d. 12 maja 1939 r.” (pisownia oryginalna). Nadawca w dołączonej korespondencji pisze: „Ze swej strony pragnę jeszcze dodać, że zjazdy pamiętam osobiście, jako coś, co było dla wiejskiego chłopca wielkim wydarzeniem. Patronką zjazdów rodzinnych w okresie 1919-1941 była moja babcia, która została na ojcowiźnie, a jako najstarsza z rodu poczuwała się do stałego zacieśniania rodzinnych więzi. Stwarzała podobno bardzo serdeczną atmosferę i dlatego do Wieszkowa, do rodowego gniazda Nadolnych a następnie Grzesińskich zjeżdżano bardzo chętnie, nawet bez specjalnych okazji. Tak było przez wiele lat po II wojnie światowej, wtedy, gdy już babci nie było wśród żywych a chlubne tradycje kultywowała moja mama” (pisownia oryginalna).
Autor zdjęcia: nieznany.
Zdjęcie ze zbiorów prywatnych, nadesłał Jan Grzesiński z Krotoszyna, pow. krotoszyński, woj. wielkopolskie.
Nr kat. 343-7